Generał Mariusz Zaruski – biografia, działalność polityczna, społeczna, wydawnicza, jednej z najważniejszych postaci polskiego żeglarstwa i wychowania morskiego, patrioty, fotografa, malarza, poety i prozaika, marynarza, żeglarza, taternika, podróżnika, konspiratora, zesłańca, legionisty, ułana….
Biografia urodzonego 31 stycznia 1867 w Dumanowie k. Kamieńca Podolskiego Legionisty, kawalerzysty w wojnie polsko-bolszewickiej, adiutanta prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, ale przede wszystkim generała brygady Wojska Polskiego, pioniera polskiego żeglarstwa, orędownika wychowania morskiego, rozbudowy polskiej floty, dozbrajania polskiej marynarki wojennej, budowy polskich statków i okrętów, wychowawcy morskiej młodzieży…
Mariusz Zaruski był również kierownikiem wyszkolenia żeglarskiego w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego i głównym instruktorem ośrodka szkoleniowego w Jastarni oraz oczywiście kapitanem szkunera szkolnego „Zawisza Czarny”. Głównie jednak pamiętamy generała Zaruskiego jako promotora żeglarstwa, jednego z założycieli Yacht Klubu Polskiego, prezesa Polskiego Związku Żeglarskiego, sekretarza generalnego Komitetu Floty Narodowej, wydawcę czasopism „Flota Narodowa” i „Polska Flota Narodowa”
„Pływałem, łaskawi moi Czytelnicy, mokłem i marzłem na pokładach jachtów nie po to, ażeby z Was uczynić sportowców (…), lecz dlatego, ażebyście Wy, jako Polacy, poznali morze, uczuciem z nim się związali, uznali je za własną bezcenną wartość, bez której nie ma życia dla dzisiejszej Polski”. (gen. Mariusz Zaruski, „Wśród wichrów i fal”)
Generał Zaruski przez całe życie intensywnie poświęcał się działalności państwowej i społecznej. Działalność społeczna (sekretarz generalny Komitetu Floty Narodowej, konflikt z Ligą Morską i Rzeczną, spór o zbiórkę funduszy) oraz związana z nią działalność wydawnicza (czasopisma morskie „Flota Narodowa” 1928-1939 i „Polska Flota Narodowa” 1931-1932) budziła spore kontrowersje i kładzie się cieniem na wspomnieniach po tym bardzo zasłużonym dla polskiego żeglarstwa i polskiej morskości Człowieku – w podzielonym na trzy części artykule o generale Mariuszu Zaruskim Marek Słodownik pokazuje, że nie był on kryształową postacią, był również pamiętliwy, zawzięty, narcystyczny i nie znosił sprzeciwu…
Generał Mariusz Zaruski
Mariusz Zaruski i jego działalność społeczna
Prasa morska związana z Mariuszem Zaruskim
Po wybuchu II Wojny Światowej generał Zaruski nie został wcielony do armii z uwagi na wiek, przeniósł się do Lwowa i tam został aresztowany przez NKWD w grudniu 1939 roku. Został następnie osadzony w więzieniu w Chersoniu, gdzie zmarł 8 kwietnia 1941 roku. W roku 1997 roku z inicjatywy ZHP prochy generała przeniesiono do Zakopanego i złożono na cmentarzu na Pęksowym Brzysku.
Pragnę gorąco, ażeby wszystko, co pływa w Polsce, cały zastęp młodych żeglarzy i żeglarek co rychlej pod kierunkiem doświadczonych kapitanów i na dobrych jachtach mógł wypłynąć daleko, na prawdziwe morze po zdrowie, radość i nieporównane niczem wrażenia swobodnej włóczęgi po bezkresach wodnej pustyni – „Na skrzydłach jachtów”.
