Admirał Zheng He z XV wieku to chiński żeglarz, który przez ponad 20 lat dowodził jedną z największych flot w morskiej historii świata. Choć często kojarzymy morskie odkrywcze wyprawy z Europą – Hiszpanami, Portugalczykami czy Brytyjczykami – już 100 lat przed Kolumbem Chińczycy stworzyli flotę, której skala, podróże, ekspansja robi wrażenie do dzisiaj.
Życie Zheng He pełne jest zaskakujących zwrotów. Urodził się w 1371 r. jako Ma He w muzułmańskiej rodzinie w śródlądowej prowincji Junnan. Historycy przypuszczają, że miał mongolsko-arabskie korzenie i mógł znać język arabski. Jako młody chłopak został pojmany i wykastrowany, po czym trafił na dwór dynastii Ming jako eunuch. Jego los odmienił się, gdy spotkał Zhu Di, przyszłego cesarza Yongle. To właśnie z nim opracował ambitny plan, który uczynił z Chin potęgę morską, na długo przed europejskimi odkryciami geograficznymi.
W 1402 roku cesarzem Chin z dynastii Ming został Yongle, który chciał uczynić z Chin potęgę handlową i dyplomatyczną. Stworzył gigantyczną flotę, a jej dowództwo powierzył Zheng He. Pierwsza wyprawa Zheng He rozpoczęła się 11 lipca 1405 roku. Flota licząca 317 statków i 28 tysięcy ludzi wyruszyła z portu w Nankinie, rozpoczynając jedną z najważniejszych morskich ekspedycji w historii.
Flota Zheng He odwiedziła wiele kluczowych miejsc na mapie XV-wiecznego świata, co czyniło jej podróże jednymi z najważniejszych wypraw morskich tamtej epoki. Wśród odwiedzonych terenów była Jawa i Sumatra (dzisiejsza Indonezja), gdzie nawiązywano kontakty handlowe z lokalnymi królestwami, co wzmacniało chińską pozycję w regionie Azji Południowo-Wschodniej.
Na Cejlonie (obecna Sri Lanka), flota uczestniczyła w sporach politycznych, a Zheng He odegrał istotną rolę w lokalnych konfliktach, co pokazało, że Chiny były gotowe interweniować także w sprawy wewnętrzne innych państw.
W Indiach, flota zawinęła do portu w Kalikacie, będąc jednym z pierwszych kontaktów Chin z subkontynentem indyjskim na tak dużą skalę.
Kolejnym przystankiem był Półwysep Arabski, gdzie flota odwiedziła takie miejsca jak Oman i Jemen. W Cieśninie Hormuz Zheng He umocnił chińskie interesy handlowe w regionie Zatoki Perskiej, co było kluczowe dla wymiany towarów między Azją a Bliskim Wschodem.
W końcu flota Zheng He dotarła aż do wschodniego wybrzeża Afryki, w okolice dzisiejszej Kenii. Chińska załoga miała tam styczność z lokalnymi ludami, a Zheng He przywiózł do Chin egzotyczne zwierzęta, takie jak żyrafy i zebry, które wywołały duże zainteresowanie na dworze cesarskim.
Flota admirała Zheng He była wyposażona w zaawansowane jak na tamte czasy instrumenty nawigacyjne, które umożliwiały im podróżowanie na tak wielkie odległości.
Największe statki floty Zheng He, zwane w chińskim tradycyjnym: 寶船; Bǎochuán czyli „statki skarbów” według niektórych relacji mogły mieć długość od 120 do 160 m i szerokość od 40 do 50 m. Były prawdziwymi dziełami sztuki – ich kadłuby zdobiono wizerunkami ptaków, żagle barwiono na czerwono a żółte flagi ozdabiały olinowanie. Mogły pomieścić do 1000 ludzi, w tym marynarzy, żołnierzy oraz urzędników.
Historii Ming .
Oprócz baochuanów flota obejmowała także mniejsze jednostki pomocnicze, które pełniły różne funkcje: łodzie transportowe – używane do przewozu koni i inwentarza, statki-cysterny – służyły do transportu słodkiej wody, wodne farmy – umożliwiały hodowlę kiełków fasoli, co zapobiegało szkorbutowi wśród załóg.
Flota Zheng He nie podbijała, lecz nawiązywała kontakty handlowe i dyplomatyczne. W zamian za chińskie dary, takie jak jedwab czy porcelana, Zheng He otrzymywał m.in. kość słoniową, egzotyczne zwierzęta, drogocenne kamienie, upominki marynistyczne, etniczne skarby odwiedzanych kultur.
Zmierzch wielkiej floty admirała Zheng He nastąpił po około dwudziestu latach. W 1424 r. zmarł cesarz Yongle. Jego następca, cesarz Hongxi podjął decyzję o zaprzestaniu morskich wypraw. Zheng He odbył jeszcze jedną podróż w latach 1430–33, w czasie panowania kolejnego cesarza, Xuande.
W ciągu 28 lat, od 1405 do 1433 roku, Zheng He zorganizował siedem wielkich morskich wypraw, odwiedzając ponad 30 krajów wzdłuż wybrzeży Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego. Jego flota dotarła aż do Afryki Wschodniej i portów na Morzu Czerwonym.
Nigdy wcześniej świat nie widział wypraw na tak ogromną skalę, z flotyllą liczącą setki statków. To wszystko wydarzyło się 87 lat przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba i 116 lat przed tym, jak Magellan dotarł na Filipiny.
Wielka flota Zheng He pokazała na początku XV wieku, że nie tylko Europa była zdolna do wielkich morskich wypraw, a relacje między narodami nie musiały opierać się na podboju, eksploatacji i eksterminacji.
| Kolejność | Daty | Odwiedzone kraje |
|---|---|---|
| 1 wyprawa | 1405–1407 | Czampa, Jawa, Palembang, Malakka, Samudera (na Sumatrze), Aru, Lambri (w dzisiejszym Acehu), Cejlon, Kollam, Kalikat |
| 2 wyprawa | 1407–1409 | Czampa, Jawa, Syjam, Malakka, Samudera, Aru, Lambri, Cejlon, Koczin, Kollam, Kalikat |
| 3 wyprawa | 1409–1411 | Czampa, Jawa, Malakka, Samudera, Galle na Cejlonie, Kollam, Koczin, Kalikat |
| 4 wyprawa | 1413–1415 | Czampa, Jawa, Palembang, Malakka, Samudera, Aru, Lambri, Cejlon, Kalikat, Malediwy, Bitra, Ormuz |
| 5 wyprawa | 1416–1419 | Czampa, Pahang, Jawa, Palembang, Malakka, Samudera, Lambri, Cejlon, Koczin, Kalikat, Shaliwanni (prawd. Kannanur), Lakszadiwy, Lasa (prawd. Al-Mukalla), Aden, Zufar, Ormuz, Mogadiszu, Baraawe, Malindi |
| 6 wyprawa | 1421–1422 | większość powyższych: prawd. jedna eskadra odwiedziła kraje Półwyspu Indyjskiego, druga Afryki Wschodniej; w drodze powrotnej także Tajlandia |
| 7 wyprawa | 1430–1433 | Czampa, Jawa, Surabaja, Palembang, Malakka, Sumatra; następnie podział flot, które odwiedziły Cejlon, Mogadiszu, Baraawe, Nikobary, Andamany, Kollam, Koczin, Kalikat, Ganbali (prawd. Coimbatore), Ormuz, Lasę, Aden, Tajlandię |
Dodaj komentarz