Marynarka Wojenna była pierwszym rodzajem Sił Zbrojnych, który w 1999 roku rozpoczął współpracę z siłami Sojuszu Północnoatlantyckiego. W ciągu piętnastu lat, w ramach 18 różnego rodzaju misji międzynarodowych polskie okręty spędziły łącznie 90 miesięcy w służbie pod flagą Sojuszu.
Po przemianach przełomu lat 80-tych i 90-tych i zmianie polityki obronnej kraju Marynarka Wojenna zintensyfikowała współdziałanie z flotami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego, które realizowano pod auspicjami Partnerstwa dla Pokoju oraz na mocy międzynarodowych porozumień. Pierwszym sprawdzianem polskich sił morskich był udział dwóch okrętów w operacji „Pustynna Burza”. Okręt szpitalno-ewakuacyjny ORP „Wodnik” i okręt ratowniczy ORP „Piast” jako pierwsze polskie okręty w powojennej historii Polski uczestniczyły w działaniach sojuszniczych.
15 lat w NATO – RepoterzyMW
Proces integracji z siłami morskimi Sojuszu od samego początku został ukierunkowany na uzyskanie zdolności do wspólnego szkolenia, ćwiczeń oraz skutecznego wykonywania zadań. Jeszcze przed sformalizowaniem programu „Partnerstwa dla Pokoju” Marynarka Wojenna uczestniczyła w międzynarodowych manewrach na Bałtyku pod kryptonimem US BALTOPS 93. Tym samym zainicjowała udział polskich sił zbrojnych w ćwiczeniach z państwami Sojuszu Północnoatlantyckiego. Do roku 1999 Marynarka Wojenna obecna była we wszystkich ćwiczeniach międzynarodowych na Bałtyku organizowanych pod auspicjami Partnerstwa dla Pokoju. Początkowo ćwiczone były podstawowe elementy operacji morskich i powietrznych. Stopniowo wprowadzano epizody o wyższym stopniu trudności.
W pierwszym dniu członkostwa Marynarka Wojenna zrealizowała wszystkie wymagania i zobowiązania uzgodnione przez polski rząd z NATO. Dotyczyło to głównie przygotowania personelu dowództw i sztabów oraz załóg okrętów do wykorzystywania procedur operacyjnych stosowanych w siłach morskich państw NATO. Polskie siły morskie przygotowały również wydzielony kontyngent sił okrętowych, powietrznych oraz wsparcia do działania w składzie Sił Szybkiego Reagowania. Rezultatem kilkuletnich przygotowań był fakt, że zaraz po przystąpieniu Polski do NATO Marynarka Wojenna efektywnie uczestniczyła w polsko-niemieckich ćwiczeniach okrętów rakietowych, które zostały przeprowadzone według procedur Sojuszu. Od 12 marca 1999 roku polskie okręty, samoloty i śmigłowce lotnictwa morskiego ponad 400 razy operowały w międzynarodowych manewrach, z czego 47 razy już w pierwszym roku członkostwa. W czerwcu 1999 roku Baza Morska w Gdyni po raz pierwszy była gospodarzem ćwiczenia NATO okrętów podwodnych pod kryptonimem COPERATIVE POSEIDON, a w listopadzie tego roku pierwszy raz MW organizowała ćwiczenia okrętów podwodnych Sojuszu pod kryptonimem BALTIC PORPOISE. Zmodernizowane, unowocześnione i dostosowane do standardów NATO polskie okręty i samoloty lotnictwa morskiego rozpoczęły udział w ćwiczeniach morskich i lotniczych Sojuszu na Bałtyku i poza jego granicami. Ćwiczenia państw Sojuszu na Atlantyku i Morzu Północnym odbywają się już z udziałem okrętów i lotnictwa polskich sił morskich. Na co dzień, razem z siłami NATO, współdziała ponad czterdzieści polskich okrętów Sił Szybkiego i Natychmiastowego Reagowania NATO. W Marynarce Wojennej utworzono Centrum Operacji Morskich będące w strukturach dowodzenia NATO.
W procesie unowocześniania floty i dostosowywania do standardów NATO do służby w Marynarce Wojennej weszły dwie fregaty rakietowe typu Oliver Hazard Perry – ORP „Gen. K. Pułaski” i ORP „Gen. T. Kościuszko”, cztery okręty podwodne ORP „Sokół”, ORP „Sęp”, ORP „Bielik” i ORP „Kondor”, okręt wsparcia logistycznego ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki” (2002 – 2003 uczestniczył w misji irackiej). Zmodernizowano trzy niszczyciele min: ORP „Mewa”, ORP „Czajka” i ORP „Flaming”, dwa okręty ratownicze ORP „Lech” i ORP „Piast”, unowocześniono okręt podwodny ORP „Orzeł”, okręty transportowo-minowe, a także okręty rakietowe typu „Orkan”.
Do służby w lotnictwie morskim weszły nowe samoloty typu „Bryza” w wersji patrolowej, transportowo-desantowej, medycznej i monitoringu ekologicznego, nowe śmigłowce ratownicze „Anakonda”, transportowe Mi-17 i Mi-8 i zmodernizowane śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych Mi-14 PŁ oraz śmigłowce typu „SH-2G Super Seasprite” operujące z pokładu fregat rakietowych. Do eksploatacji wprowadzono nowoczesne systemy obserwacji i łączności, systemy dowodzenia i specjalistyczne wyposażenie jednostek brzegowych. Unowocześniono system logistyczny baz morskich i lotniczych, tak aby spełniały one wysokie standardy NATO.
Najważniejszym zadaniem Marynarki Wojennej po wejściu Polski do NATO było przygotowanie i skierowanie okrętów do stałych zespołów Sił Natychmiastowego Reagowania Sojuszu Północnoatlantyckiego. W Europie operują cztery takie zespoły –SNMCMG1 i SNMCMG2 odpowiedzialne za działania przeciwminowe na wodach okalających kontynent europejski oraz SNMG1 i SNMG2 czyli stałe Zespoły fregat i niszczycieli odpowiedzialne za prowadzenie monitoringu i zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi na strategicznych morskich liniach komunikacyjnych wokół Europy. Wszystkie cztery zespoły są uznawane za najważniejszy komponent w obronnej strategii Sojuszu. Marynarka Wojenna uczestniczyła w operacjach Sił Natychmiastowego Reagowania juz po sześciu miesiącach członkostwa w NATO, a od października 2002 roku jest w nich obecna na stałe. Jako pierwsze polskie okręty stałą służbę w najstarszym natowskim zespole sił przeciwminowych (obecnie pod nazwą Standing NATO Mine Countermeasures Group One – SNMCMG1) rozpoczęły niszczyciele min ORP „Mewa”, ORP „Czajka” i ORP „Flaming”. W latach 2006 i 2008 Marynarka Wojenna delegowała do zespołu SNMG1 fregatę rakietową ORP „Gen. K. Pułaski”, która prowadziła działania na Morzu Śródziemnym także w ramach zainicjowanej w 2001 roku operacji Active Endeavour. Łącznie w SNMG1 okręt spędził pół roku. Polskie okręty podwodne 4-krotnie brały udział w operacji antyterrorystycznej na Morzu Śródziemnym pod kryptonimem „Active Endeavour”. 3-krotnie był to ORP „Bielik” (2005, 2006/07 i 2009-10), a raz ORP „Kondor” (2008/09). Oba okręty operowały w ramach operacji łącznie ponad 1,5 roku.
W 2010 roku Sojusz powierzył Polsce dowodzenia najstarszym swoim Stałym Zespołem – SNMCMG1. Przez cały rok Zespół działał pod polskim dowództwem realizując zadania związane między innymi z poszukiwaniem niebezpiecznych pozostałości po czasach wojen światowych. W styczniu 2011 roku dowodzenie nad Zespołem przejął połączony belgijsko-holenderski sztab, który przez kolejne pół roku dowodził z pokładu polskiego okrętu dowodzenia. W piętnasty rok funkcjonowania w strukturach Sojuszu Marynarka Wojenna wkroczyła dowodząc po raz drugi „Tarczą Przeciwminową Europy”. Z pokładu „Czernickiego” polski sztab dowodził okrętami NATO przeznaczonymi do reagowania wobec zagrożeń minowych na akwenach europejskich, które mają strategiczne i ekonomiczne znaczenie dla państw Sojuszu oraz są istotne dla bezpieczeństwa międzynarodowej żeglugi. W tym samym czasie polski oficer – kmdr por. Piotr Nieć pełnił funkcję Szefa Sztabu Zespołu SNMG1 działającego na Morzu Śródziemnym i w Rogu Afryki. Przedstawiciele Marynarki Wojennej są obecni także w sztabach, dowództwach i ośrodkach decyzyjnych NATO w całej Europie.
W październiku 2013 roku na terytorium Polski Sojusz przeprowadził ćwiczenie certyfikujące dowództwo sił połączonych NATO – Steadfast Jazz 2013. W fazie morskiej ćwiczenia aktywny udział wzięła Marynarka Wojenna, która delegowała nie tylko okręty, ale także 20 osobowy sztab dowodzenia ćwiczeniem. W chwili obecnej Marynarka Wojenna przygotowuje się do roli kraju-gospodarza największego natowskiego ćwiczenia ratowniczego – Dynamic Monarch, które zorganizowane zostanie w maju tego roku w oparciu o infrastrukturę MW.
Źródło: 3 Flotylla Okrętów im. komandora Bolesława Romanowskiego
